Το Ηράκλειο αποτελεί το μεγαλύτερο αστικό κέντρο της Κρήτης, την πρωτεύουσα της περιφέρειας και το οικονομικό κέντρο του νησιού. Η πόλη αποτελεί, επίσης, το εμπορικό και επιστημονικό κέντρο του νησιού. Κατέχει στρατηγική γεωπολιτική θέση στη νοτιοανατολική λεκάνη της Μεσογείου, συνδέοντας τρεις ηπείρους και πολλούς διαφορετικούς πολιτισμούς.
Από την 1η Ιανουαρίου 2011, σύμφωνα με τον Νόμο 3852/2010 περί “Νέας Αρχιτεκτονικής της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης − Πρόγραμμα Καλλικράτης” ο Δήμος Ηρακλείου με έδρα το Ηράκλειο και ιστορική έδρα τη Νέα Αλικαρνασσό αποτελείται από τους δήμους α. Ηρακλείου β. Γοργολαΐνη γ. Τεμένους δ. Παλιανής και ε. Νέας Αλικαρνασσού .
Η έκταση του νέου Δήμου είναι 245.12 τ.χλμ και ο πληθυσμός του 173.450 κάτοικοι σύμφωνα με την απογραφή του 2011
Η ιστορία της πόλης του Ηρακλείου είναι μακραίωνη, με πολλά της σημεία ακόμη σκοτεινά σε μας τους νεώτερους κατοίκους της. Παρόλα αυτά, συχνά πυκνά έρχονται στο φως νέα αρχαιολογικά ευρήματα που δηλώνουν με τον δικό τους αναμφισβήτητο τρόπο τον ιδιαίτερο ρόλο που διαδραμάτισε η πόλη στο πέρασμα των αιώνων, όντας στο σταυροδρόμι των θαλάσσιων δρόμων της Μεσογείου.
Στην πόλη μας υπάρχουν όλοι οι παράγοντες για την ανάπτυξη περιβάλλοντος καινοτομίας και επιχειρηματικότητας στους τομείς κλειδιά της Κρητικής οικονομίας όπως ο πρωτογενής τομέας και ο τουρισμός, μαζί με τους αναδυόμενους τομείς της ενέργειας, της προστασίας του περιβάλλοντος και των νέων τεχνολογιών.Η ύπαρξη του Πανεπιστημίου Κρήτης, του ΤΕΙ, του Ινστιτούτου Τεχνολογίας Έρευνας συμβάλουν με την παραγωγή γνώσης και ερευνητικών αποτελεσμάτων ,στην ανάπτυξη του κατάλληλου επιστημονικού ανθρώπινου δυναμικού και της αντίστοιχης επιχειρηματικής δραστηριότητας.
Οι βασικές προτεραιότητες της Δημοτικής Αρχής για την προσεχή πενταετία, βασίζονται στον καθορισμό επιμέρους «ταυτοτήτων» (διεθνώς αναγνωρισμένων) υπερκείμενων των Αξόνων Προτεραιότητας, όπως αναλυτικά παρουσιάζονται στο τέλος της Α΄ Φάσης του Επιχειρησιακού Προγράμματος του Δήμου 2015-2019 και άρρηκτα διασυνδεδεμένων με αυτούς όπως:
Έξυπνος Δήμος, τόπος καινοτομίας, ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας, βελτιωμένης ποιότητας ζωής, ηλεκτρονικής και συμμετοχικής διακυβέρνησης, ενεργειακά αποδοτικός, με ισχυρή προστασία του περιβάλλοντος και βιώσιμη αστική κινητικότητα.
Ανθεκτικός Δήμος, τόπος με αποτελεσματικές υποδομές και δομημένη κοινωνική πολιτική, με οργανωμένες δομές πολιτικής προστασίας, συμμετοχικά δίκτυα αλληλεγγύης και προστασία της απασχόλησης και της ασφάλειας των πολιτών
Δήμος με ισχυρή Πολιτιστική και Τουριστική Ταυτότητα, Δήμος πόλη φάρο πολιτισμού, με ισχυρή δημιουργική βιομηχανία, ελκυστικές τουριστικές υπηρεσίες και προϊόντα με ισχυρή συνεισφορά στην τοπική οικονομία
Ο σχεδιασμός δράσεων που στηρίζονται στο μοντέλο της «αειφόρου ανάπτυξης» είναι η βάση της πολιτικής του Δήμου για το περιβάλλον και τα ενεργειακά θέματα. Το όραμα είναι : Να καταστεί το Ηράκλειο μια βιώσιμη “πράσινη πόλη”.